Hapiste çalışmayla ilgili mevzuat şöyledir:

  • Anayasa 18. Madde,
  • 29.12.2004 tarihli, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun,
  • 06.08.1997 tarihli, 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunun Kuruluş ve İdaresine ilişkin Kanun,
  • 06.04.2006 tarihli, Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük,
  • 27.12.2005 tarihli, Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarının İdare ve İhale Yönetmeliği,
  • Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği,
  • 27.04.2007 tarihli İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarında Kullanılan Maliyet Hesapları ile Tutulacak Defter ve Belgelerin Düzenlenmesine Dair Yönerge,
  • 14.01.2010 tarih ve 137/3 sayılı İşyurtları Kurumu Mevzuatı Uygulamaları Hakkındaki Genelge.

 

1. ANAYASA

Zorla çalıştırma yasağı

MADDE 18. – Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.

Şekil ve şartları kanunla düzenlenmek üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri içindeki çalıştırmalar; olağanüstü hallerde vatandaşlardan istenecek hizmetler; ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları, zorla çalıştırma sayılmaz.

 

2. 5275 SAYILI CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI HAKKINDA KANUN

Hükümlünün Yükümlülükleri

Hükümlülerin çalıştırılması

MADDE 29.- (1) Kurum hekimi tarafından ruhsal ve bedensel olarak sağlıklı olduğu belirlenen meslek sahibi olmayan hükümlüler ile meslek sahibi olan istekliler, kurum imkânları ölçüsünde belirlenen ücret karşılığında atölye veya işyurtlarında çalıştırılabilirler.

(2) Çalıştırmanın amacı, hükümlülerin salıverilmelerinden sonra yaşamlarını sürdürecek meslek ve sanatları öğrenmelerini sağlamak, çalışma ve üretme isteklerini geliştirmek veya güçlendirmektir. Çalıştırmada hükümlünün yeteneği, becerisi, eğilimi, zihinsel ve bedensel durumları göz önünde bulundurulur.

(3) Çocuk hükümlülerin çalıştırılması yalnızca meslek eğitimine yönelik olur. Öğretim kurumlarına veya örgün eğitime devam eden çocuk ile genç hükümlüler, öğretim yılı içinde atölye ve işyerlerinde çalıştırılmazlar.

(4) Bunların çalıştırılmalarında 5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

Kurum dışında çalıştırma

MADDE 30.- (1) Açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumlarında bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanmış hükümlüler, kurum dışındaki iş alanlarında çalıştırılabilirler.

(2) Açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ceza infaz kurumu görevlileri gözetiminde, kapalı ceza infaz kurumunda bulunanlar ise iç ve dış güvenlik görevlilerince alınacak tedbirler altında çalıştırılırlar.

(3) Çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin, kurum dışında çalıştırılmaları sırasında kurum görevlilerinin gözetimi ve muhafazası aranmaz.

(4) İş alanlarına sahip kuruluşların hükümlü çalıştırmaları teşvik olunur.

(5) Hükümlülerin kurum dışında çalışma esasları tüzükte gösterilir.

Kurum hizmetinde çalıştırma

MADDE 31.- (1) Kurum yönetimi, cezasının en az bir yılını iyi hâlli olarak çekmiş bulunan hükümlüleri, durumlarına uygun kurum içi hizmetlerde çalıştırabilir. Çocuk hükümlüler, kendi yaşam alanları veya eğitsel amaçlar dışında çalıştırılamazlar.

(2) Hükümlü, yöneticilerin ve görevlilerin kişisel işlerinde çalıştırılamaz.

Ücret ve sosyal haklar

MADDE 32.- (1) Çalışan hükümlülere ürettiklerinden elde edilen gelirden, çalışmaları karşılığı ücret ödenir ve bu hükümlüler sosyal haklardan yararlandırılırlar.

(2) Sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olanlar ile bunların hak sahiplerine yapılan her türlü yardım ve giderler, kendi mevzuatları çerçevesinde ilgili sosyal güvenlik kurumunca karşılanır.

Disiplin cezaları ve tedbirleri

MADDE 38.- (1) Çocuklar haricindeki hükümlüler hakkında uygulanabilecek disiplin cezaları ağırlık derecesine göre şunlardır:

c) Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma.

Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma

MADDE 41.- (1) Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma cezası, hükümlünün kurum yönetiminde ücret karşılığı çalıştığı işten bir aydan üç aya kadar yoksun bırakılmasıdır.

(2) Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:

a) İş elbisesini giymemek.

b) İş yerini izinsiz terk etmek.

c) İş yerindeki çalışma yönergelerine uymamak.

d) İşte gerekli özeni göstermemek veya işin gereği olan özeni göstermemek.

e) Başkalarının ciddiyetle çalışmalarını engellemek.

f) İşte kullanılan aletleri ve gereçleri kasten bozmak.

g) İş yerini veya çalışanları dikkatsiz ve tedbirsiz davranışlarıyla tehlikeye düşürmek veya bunlara ağır zarar vermek.

h) İşi kasten kötü yapmak veya gerektiği hâlde çalışmamak.

Haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakma veya kısıtlama

MADDE 42.- (1) Haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakma veya kısıtlama cezası, hükümlünün bir aydan üç aya kadar mektup, faks ve telgraf almak ve yollamaktan, televizyon izlemekten, radyo dinlemekten, telefon etmekten ve diğer iletişim araçlarından yararlanmaktan tamamen veya kısmen yoksun bırakılmasıdır.

(2) Bu cezayı gerektiren eylemler şunlardır:

b) Kurum işyurdu yönetim kurulunca uygun görülen işte çalışmamak.

Ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma

MADDE 43.- (1) Ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma cezası, hükümlünün bir aydan üç aya kadar ziyaretçi görüşüne çıkarılmamasıdır.

(2) Ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:

e) Hükümlülerin haberleşmelerini, ziyaretçileriyle görüşmelerini, iyileştirme ve eğitim programları çerçevesinde eğitim ve spor, meslek kazandırma ve işyurdu çalışmaları ile diğer sosyal ve kültürel faaliyetlere katılmalarını, kurum hekimince muayene ve tedavi edilmelerini, avukat tayin etmelerini, mahkemelere veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına gitmelerini, kurum görevlileri ile görüşmelerini, salıverilenlerin kurum dışına çıkmalarını her ne suretle olursa olsun engellemek, hükümlü ve tutukluları bu fiillere teşvik etmek, bu yolda talimat vermek, mevzuatın hükümlü ve tutuklulara tanıdığı sair her türlü görüşme ve temas olanaklarını engellemek.

Çocuk hükümlüler hakkında uygulanabilecek disiplin tedbirleri

MADDE 45.- (1) Çocuk hükümlüler hakkında uygulanabilecek disiplin tedbirleri, çocuğun disiplin cezası gerektiren eyleminin gerçekleşme riskinin bulunması hâlinde bu riski ortadan kaldırmak veya soruşturma sürerken giderilmesi güç ve imkânsız zararların doğmasını önlemek amacıyla uygulanan ve ceza niteliği taşımayan koruma ve önleme amaçlı tedbirlerdir.

(2) Çocuklar hakkında uygulanabilecek disiplin tedbirleri şunlardır:

d) Meslek eğitiminin bütünlüğünü ve sürekliliğini bozmayacak şekilde çalıştığı işyerini veya atölyeyi değiştirmek.

Çocuk hükümlüler hakkında uygulanabilecek disiplin cezaları

MADDE 46.- (1) Uyarma: Çocuğa eyleminin niteliğinin kötü ve uygunsuz olduğunun açıklanması ve tekrarı durumunda doğuracağı sonuçlara dikkatinin çekilmesidir. Uyarma cezasını gerektiren eylemler şunlardır:

a) Yatakhane, atölye, etüt salonu, kütüphane ve buna benzer yerlerde sigara içmek.

l) Kurum içinde   katılması gereken faaliyetlere katılmamak, geç katılmak veya katıldıktan sonra izinsiz ayrılmak.

(2) Kınama: Çocuğun, daha önce uyarı cezası verilmesine sebep olan davranışı ikinci kez tekrarlaması hâlinde, davranışının sonuçlarına ikinci kez dikkatinin çekilmesidir.

(3) Onarma, tazmin etme ve eski hâle getirme: Disiplin cezası gerektiren eylemin sonuçlarının, istekli olması koşulu ile çocuk tarafından onarma, tazmin etme veya eski hâle getirme suretiyle giderilmesidir. Bu disiplin cezasını gerektiren eylemler şunlardır:

e) Kurum içindeki iş ve eğitim yerini izinsiz terk etmek.

g) İşini kasten kötü yapmak veya çalışması gerekirken çalışmamak.

h) İyileştirme ve eğitim faaliyetlerinde kendisine verilen ödev ve görevleri yapmamak.

ı) Kurum kitaplığından, atölye ve derslik gibi yerlerden aldığı kitap, araç ve gereçleri zamanında geri vermemek, eksik vermek ve bunlara zarar vermek.

(4) Harcamalarına sınır koyma: Çocuğun daha önce onarma, tazmin etme ve eski hâle getirme cezası verilmiş olan davranışı ikinci kez tekrarlaması hâlinde çalışması karşılığında aldığı ücret ve ailesinden gelen paranın haftalık harcama limitinin üçte birinin otuz gün süre ile kesilmesidir.

(5) Bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma: Çocuğun otuz güne kadar sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılmaktan yoksun bırakılmasıdır. Bu disiplin cezasını gerektiren eylemler şunlardır:

h) Katıldığı faaliyetlerin akışını ve düzenini engelleyici ve bozucu nitelikte kastî davranışlarda bulunmak, faaliyeti yürüten kişinin uyarısına rağmen bu davranışlarına devam etmek.

(7) İznin ertelenmesi: Disiplin cezasını gerektiren eylemin niteliğine ve ağırlık derecesine göre çocuğun izninin altmış güne kadar ertelenmesidir. Bu disiplin cezasını gerektiren eylemler şunlardır:

j) Okul, işyeri gibi gitmesi gereken bir yere gitmemek, katılması gereken faaliyetlere katılmamak.

o) İyileştirme ve eğitim faaliyetlerinin yapılmasına engel olmak, katılanları faaliyetleri terk etmeye zorlamak veya kışkırtmak.

 Disiplin cezasını gerektiren eylemlerin tekrarı, disiplin cezalarının infazı ve kaldırılması

MADDE 48.- (4) İnfaz edildiği tarihten itibaren disiplin cezasının kaldırılmasında ve iyi hâlin kazanılmasında aşağıda belirtilen süreler esas alınır;

a) Kınama cezası onbeş gün,

b) Bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma cezası bir ay,

c) Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma cezası üç ay,

Sonunda disiplin cezası almamak ve iyi hâlli olmak koşuluyla (a) ve (b) bentlerinde belirtilen cezalar kurum en üst amiri tarafından, diğer bentlerde belirtilen cezalar, kurumun en üst amirinin önerisi ve disiplin kurulu kararıyla kaldırılır.

(5) Çocuk hükümlüler hakkında verilen disiplin cezaları;

a) Uyarma ve kınama cezaları kararla birlikte,

b) Onarma, tazmin etme ve eski hâle getirme cezası yedi gün sonunda,

c) Harcamalarına sınır koyma cezası otuz gün sonunda,

d) Bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma cezası otuz gün sonunda,

e) Teşvik esaslı ayrıcalıkları geri alma cezası otuz gün sonunda,

Kendiliğinden kalkmış sayılır. (a) bendi hariç, bu fıkradaki diğer süreler karar tarihinden, firar hâlinde infaz tarihinden itibaren başlar.

(6) Disiplin kurulu, kurum kurallarına uyma, iyileştirme programında ilerleme veya verilen ceza ile amaçlanan sonucun gerçekleşmesi durumunda, çocuk hakkında vermiş olduğu cezayı süre koşulu aranmaksızın her zaman kaldırabilir.

Hükümlüye iş bulmada yardım

MADDE 91.- (1) Hükümlü, salıverildiğinde iş bulması veya kendi işini kurması yönünde özendirilir. Bu konuda gönüllü kişi ve kuruluşlar ile resmî kurumlarla işbirliği yapılır. Bu husustaki ayrıntılar tüzükte gösterilir.

İş arama izni

MADDE 96.- (1) Ceza infaz kurumlarında hükümlülük sürelerinin en az altı ayını kesintisiz geçirmiş ve koşullu salıverilmelerine bir ay kalmış hükümlülere olağan yaşantılarına döndüklerinde uyum sorunu ile karşılaşmamaları ve iş bulma olanakları sağlanmak üzere kurum en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet Başsavcılığının onayı ile çalışma günleri içinde sekiz saate kadar izin verilebilir.

Hükümlüler arası yardımlaşma

MADDE 103.- (1) Meslek ve sanatlarında becerili olan hükümlüler, çalışma yeteneğine sahip ve istekli diğer hükümlülere, yönetimle işbirliği yaparak ceza infaz kurumunda ve salıverilmelerinden sonraki yaşamlarında iş, meslek veya sanat öğrenmelerini sağlamak amacıyla katkıda bulunabilirler.

Kamuya yararlı bir işte çalıştırma

MADDE 105.- (1) Türk Ceza Kanununun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan kısa süreli hapis cezasının yaptırım seçeneklerinden kamuya yararlı bir işte çalıştırma; hükümlünün, ücretsiz olarak bir kamu kurumunun veya kamu yararına hizmet veren bir özel kuruluşun belirli hizmetlerinde çalıştırılmasıdır.

Koşullu salıverilme

MADDE 107.- (1) Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için mahkûmun kurumdaki infaz süresini iyi hâlli olarak geçirmesi gerekir.

Tutukluların hakları

MADDE 114.- (1) Tutuklulardan çalışmaları istenebilir; ancak, buna mecbur tutulamazlar. Tutuklular istediklerinde idare, barındırıldıkları odalarda çalışmalarına izin verebilir. Odada çalışma imkânı yoksa, tutukluların iş yerlerinde çalışmalarına da izin verilebilir. Bu takdirde kendileri hakkında çalışmakta olan hükümlülere ait rejim uygulanır.

 

3. 4301 SAYILI CEZA İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMUNUN KURULUŞ VE İDARESİNE İLİŞKİN KANUN

Amaç

Madde 1 – Hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarının korunup geliştirilmesi veya bir meslek ve sanat öğrenmeleri amacına yönelik olarak çalışmalarını sağlamak üzere; işyurtları açmak ve bunların bütün mali ve idari işlerini bir merkezden düzenlemek ve yönetmek amacıyla Adalet Bakanlığına bağlı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu kurulmuştur.

 İşyurtları Kurumu

Madde 3 – İşyurtları Kurumunun organları, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu ile Daire Başkanlığı ve işyurtlarıdır.

İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun görevleri

Madde 4 – İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulununun görevleri şunlardır;

a) İşyurtlarının genel amaç ve politikalarını belirlemek,

b) İşyurtları Kurumunun Genel Müdürlükçe hazırlanacak bütçesini onaylamak,

c) İşyurtlarının kurulmasına veya kaldırılmasına karar vermek,

d) Hükümlü ve tutukluların çalıştırılma esas ve usullerini belirlemek,

e) İşyurtları yönetim kurullarının önerisi üzerine 1475 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre nitelikleri bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen işçilerin çalıştırılmasına, ücretlerinin belirlenmesine ve bunların işten çıkarılmasına karar vermek,

f) Fazla iş çıkarmak suretiyle işyurduna yararlı olan personel ve hükümlülere prim ödenmesinin esas ve usullerini belirlemek; yıllık bilançolarında tahakkuk edecek kardan personel işçi ve hükümlülere ve bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen kar payı ödenmesine ilişkin işyurdu yönetim kurullarının önerilerini karara bağlamak,

g) Bakanlığın denetim programlarına ek olarak, işyurtlarının faaliyetlerinin adalet müfettişleri tarafından denetlenmesini Bakana önermek,

h) İşyurtları Kurumu ile işyurtlarının paralarının yatırılacağı bankaları belirlemek,

ı) Ceza Infaz kurumları ve tutukevleri personeline İşyurtları Kurumu ve işyurtlarının hesaplarını tutturmak ve bu hesapları ilgilendiren işleri yaptırmak,

j) İşyurtlarının yıllık iş program ve projelerini, bütçelerini, ek bütçelerini, faaliyet raporu ve netice hesaplarını onaylamak veya reddetmek,

k) Genel Müdürün önerisiyle işyurtlarına işletme ihtiyaçları için kaynak tahsisi yapmak ve gerektiğinde birinden diğerine kaynak aktarması yapılmasına karar vermek,

l) Genel bütçeden aylık alan kadrolu personelin işyurdunda çalıştırılmasına ilişkin Genel Müdürün önerilerini karara bağlamak

Daire Başkanlığının görevleri

Madde 5 – Daire Başkanlığının görevleri şunlardır;

a) İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu kararlarını yerine getirmek,

b) İşyurtlarını yönetmek, denetlemek ve hesap işlerini izlemek,

c) Hükümlü ve tutukluların çalıştırılmalarıyla ilgili her türlü işlemi yürütmek, küçüklerin çalışma şartları bakımından ilgili bakanlık ve kamu kuruluşları ile işbirliği yapmak,

d) İşyurtlarının yıllık iş program ve projelerini, bütçelerini, ek bütçelerini, faaliyet raporu ve netice hesaplarını İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna sunmak,

e) İşyurtlarında 1475 sayılı İş Kanunu hükümlearine göre bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen nitelikte çalıştırılacak işçilere ilişkin işyurdu yönetim kurullarının önerilerini İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna sunmak,

f) İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun sekreterya hizmetlerini yürütmek,

g) Görev alanına giren konularda mevzuat yetersizliğine ve aksaklığına ilişkin inceleme ve araştırma yaparak İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna öneride bulunmak, tüzük ve yönetmelik tasarılarını hazırlamak ve izlemek, görüş bildirmek, genelge düzenlemek,

h) Kanunlarda gösterilen ve Bakanlıkça verilen diğer görevleri yapmak.

 İşyurtları

Madde 6 – İşyurtları, hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarını koruyup geliştirmek veya bunlara bir meslek ve sanat öğretmek, bu suretle üretilen ekonomik değerleri pazarlamak için ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerdir.

Sermaye kaynakları

Madde 7 – (Değişik altıncı fıkra: 14/7/2004-5217/14 md.) İşyurtları Kurumu bütçesinden, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenen miktar ve esaslar dahilinde; Kurumun hizmet ve çalışmalarının yürütülmesiyle ilgili her türlü döşeme, demirbaş, makine, teçhizat, kara, hava ve deniz taşıtları alımı, bakımı, onarımı, işletilmesi ve diğer tüm giderleri ile Bakanlık merkez ve taşra teşkilâtı ile bağlı kuruluşlarının bina alım, inşa, onarım, demirbaş, araç, gereç ve sair her türlü ihtiyaçları için harcama yapılabilir. Harcanmayan kısımlar, İşyurtları Kurumunun ertesi yıl bütçesine devredilir. Şu kadar ki, ceza ve infaz kurumları ve tutukevlerinin ihtiyacı için ayrılacak tutar, işyurtları öz gelirlerinin % 90’ından az olamaz.

İşyurtları Kurumuna ait mallar Devlet malı sayılır. Bunlar aleyhine suç işleyenler, Devlet malları aleyhine suç işleyenler gibi cezalandırılır.

Ücret ve ek ödemeler

Madde 8 –(Değişik birinci fıkra : 9/5/2001 – 4671/2 md.) İşyurtlarında çalıştırılan hükümlü ve tutukluların gündelikleri her ayın sonunda verilir.

Ücretleri işyurdundan ödenmek üzere 1475 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre, hükümlülere bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazandırabilecek nitelikleri haiz yeter sayıda usta, işyurtlarında çalıştırılabilir.

İşyurtlarında çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde fazla çalışma yaptırılabilir. Fazla çalışma yapan personel ve işçilere yılı bütçe kanunlarında belirlenen miktarlarda fazla çalışma ücreti ödenir.

İşyurtlarında görevli personel, işçi ve hükümlülere işyurtlarının yıllık bilançolarında tahakkuk edecek her türlü faaliyet dışı gelirleri ve faizler hariç olmak üzere karlarının % 25’ini aşmamak ve ilgilinin yıllık net ücretinin % 50’sini geçmemek üzere memur maaş katsayısının (10 000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktara kadar ve çalıştıkları süre ile yaptıkları işin özellik ve güçlüğüne göre İşyurtları Yüksek Kurulu Kararı ile kar payı ödenebilir. Ödemeler, çalışmayı takip eden bütçe yılında ve bir defada yapılır.

Bakanlık, ceza infaz kurumları ve tutukevleri görevlilerine, tespit edeceği örnekte, parasız elbise vermeye yetkilidir.

Yönetmelik

Madde 9 – a) İşyurtları Kurumu ile işyurtlarına ilişkin hususlar,

b) Hükümlü ve tutuklulara ödenen gündeliklerin ödeme usul ve esasları,

c) Fazla çalışma usul ve esasları,

d) Muhasebe ve ihaleye dair usul ve esaslar,

e) Uygulamaya ilişkin sair hususlar,

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde çıkarılacak yönetmeliklerde gösterilir.

 

4. CEZA İNFAZ KURUMLARININ YÖNETİMİ İLE CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI HAKKINDA TÜZÜK

 Müdürün görevleri

MADDE 19 – (1) Müdür, kurumun en üst amiri olup, aynı zamanda işyurdunun da müdürüdür. Görevlerinden dolayı sıralı amirlerine karşı sorumludur. Müdürün görevleri şunlardır:

c) Mevzuat ve yetkili mercilerce verilen emirler çerçevesinde kurumun genel idare ve işyurduna ait hesap işlerinin yürütülmesini ve denetimini yapmak,

d) Hükümlülerin iyileştirilmesi, bilgilerinin artırılması, atölye çalışmaları, kişisel uğraşlarının düzenlenmesi ve geliştirilmesinin sağlanması bakımından mevzuat hükümlerini uygulamak ve sağlık durumlarıyla yakından ilgilenmek,

İşyurdu servisi

MADDE 27 – (1) Kurumun işyurdu çalışmalarını düzenleyerek, bunların etkinlik ve verimlilik ilkeleriyle gerçekleşmesini, hükümlülere meslek edindirilmesini, piyasa şartlarına uygun üretim yapılmasını ve işyurduna ilişkin işlemlerin yürütülmesini sağlayan servistir.

(2) İşyurdu servisinde; işyurdu müdürü, sayman, veznedar, tahsildar, işyurdu ambar memuru, satınalma memuru, bütçe, satın alma, pazarlama ve benzeri işlerden sorumlu görevliler ile işçi statüsünde çalışan personel görev yapar. Gerektiğinde kurumun kadrolu personeli de işyurdu hizmetlerinde çalıştırılabilir.

(3) Saymanın görevleri; işyurdunun para ve muhasebe işlerini, mevzuat çerçevesinde yerine getirir, muhasebe defterleri ile sarf evrakını düzenler ve korur, işyurdu ayniyat hesaplarının tutulması ile ilgili işlemleri yapar.

(4) Veznedarın görevleri: vezne teşkilatı bulunan işyurtlarında, kasadan yapılacak ödemelerin veya kasaya yapılan tahsilatla ilgili işlemleri ve kayıtları düzenler. Kasa mevcudunun kayıtlar ile mutabakatını sağlar, vezne işlemlerini mevzuata uygun olarak yürütür.

(5) Tahsildarın görevleri; tahsildar makbuzlarına istinaden, haricen yapılacak tahsilatı gerçekleştirir, günlük tahsilatı bordro düzenlemek suretiyle vezneye yatırır, veznedarın bulunmadığı zamanlarda bu göreve vekalet eder.

(6) Ambar memurunun görevleri; işyurdu ambarına gelen malzemenin teslim alınması, kayıtlarının tutulması ve muhafazası ile ihraç işlemlerini yapar. Bu husustaki belgeleri düzenler ve korur.

(7) Satınalma memurunun görevleri; işyurdu müdürü veya ihale yetkilisinin, satınalma öncesi veya satınalma sırasında vereceği  görevleri yapar.

(8) Bütçe, pazarlama ve benzeri işlerden sorumlu görevliler; işyurdunun bütçe, pazarlama, araştırma ve geliştirme gibi hizmetlerini yürütürler.

(9) İşçi statüsünde çalışan personel; işyurdu faaliyetlerinde iş kanunlarına tâbi olarak,  sürekli ve süreksiz işlerde belirli ve belirsiz süreli, kısmi ve tam süreli, deneme süreli ve diğer türde oluşturulan sözleşmeleri ile personel çalıştırılabilir. Bu personelden bazıları atölye şefi veya usta olarak görevlendirilebilir. Bunlar aşağıdaki görevleri yerine getirir;

a) Atölye şefleri ve ustalar, hükümlülerin atölyelerde verimli bir şekilde çalışmalarını, meslek ve sanatlarını koruyup geliştirmelerini veya meslek ve sanat öğrenmelerini sağlar, bu çalışmalara fiilen katılır,

b) Hükümlülerin salıverilmesinden sonra hayatını kazanabileceği bir meslek öğrenebilmesinden atölye şefleri sorumludur,

c) Herhangi bir şekilde meslek öğrenmekte yetersizliği görülen hükümlüler atölye şefi tarafından kurum en üst amirine bildirilir.

(10) İşçi statüsünde çalıştırılan personelin ücret ve diğer sosyal hakları işyurdu bütçesinden karşılanır.

İşyurdu yönetim kurulu

MADDE 35 – (1) İşyurdu yönetim kurulu; işyurdu müdürünün başkanlığında, işyurdundan sorumlu ikinci müdür, sayman, idare memuru, ambar memuru ve cezaevi katibinden oluşur.

(2) Teknik işler, malzeme alımları ve taahhüt işleri ile ilgili konuların görüşülmesinde yönetim kuruluna, işin içeriğine göre konuyla ilgili bir personel ve atölye şefi de katılabilir.

Disiplin kurulu

MADDE 36 – (1) Disiplin kurulu; kurum müdürünün başkanlığında idare memuru, psiko-sosyal yardım servisinde görevli her meslek grubundan kurum müdürü tarafından seçilen birer temsilci, öğretmen, atölye şefi ile sorumlu infaz ve koruma başmemurundan oluşur.

İdare ve gözlem kurulunun görev ve yetkileri

MADDE 40 – (1) İdare ve gözlem kurulu aşağıda sayılan  işleri yapmakla görevli ve yetkilidir;

a) Hükümlülerin suç türlerini belirleyerek, durumlarına uygun kurumlara ayrılmaları ve bunlara uygun olacak infaz ve iyileştirme rejimini saptamak,

f) İyileştirme programları kapsamında spor alanları, çok amaçlı salon, kütüphane ve iş atölyelerinden yararlanma gibi faaliyetlere katılabilecek durumdaki hükümlüler ile kurumun iç hizmetlerinde çalıştırılacak hükümlülerin belirlenmesi ile ilgili karar almak,

h) Açık kurumlar ile eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin kurum dışındaki eğitim, ağaçlandırma, çevre düzenlemesi ve temizliği, doğal afet sonrası yardım, tiyatro çalışmaları gibi sosyal, kültürel ve sportif etkinliklere katılacak hükümlülerin kurum dışına çıkabilmeleri için karar almak,

j) Koşullu salıvermeye ve uygulanacak infaz rejimine esas teşkil edecek iyi hâl kararını almak,

İşyurdu yönetim kurulunun görev ve yetkileri

MADDE 41 – (1) İşyurdu yönetim kurulu aşağıda sayılan işleri yapmakla görevli ve yetkilidir;

a) İşyurdunun geliştirilmesine ve genel gidişine ait her türlü faaliyetlere yön vermek,

b) Hükümlülerin iyileştirme programları çerçevesinde çalıştırılmalarını sağlamak,

c) Sürekli veya geçici olarak kurum işlerinde çalıştırılacak işçilere işyurdu tarafından  ödenecek ücretleri ve bunların iş akitlerinin feshi konularında İşyurtları Kurumu Daire Başkanlığına öneride bulunmak,

d) Kurumda üretilip satışa arz edilen ürünlerin satış fiyatını belirlemek,

e) İşyurdunda fazla çalışma yapılmasına ilişkin  önerileri karara bağlamak,

f) Bakanlık, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu, Genel Müdürlük ve İşyurtları Kurumu Daire Başkanlığının onayını gerektiren işlemler hakkındaki kararları onaya sunmak,

g) Mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Cezayı çekme, güvenlik ve iyileştirme programına uyma

MADDE 79 – (1) Hükümlü, hapis cezasının yerine getirilmesine katlanma ve bu amaçla düzenlenen infaz rejimine uygun tutum ve davranışlar içinde bulunmakla yükümlüdür.

(2) Hükümlü, kurumun güvenlik ve iyileştirme programlarına tam bir uyum göstermekle yükümlüdür. Her ne amaçla olursa olsun, bilerek kendi yaşamlarını ve bedensel bütünlüklerini tehlikeye düşürecek eylemlere girişmeleri, cezanın yerine getirilmesine katlanma yükümlülüğünün ihlâli sayılır.

Diğer yükümlülükler

MADDE 83 – (1) Hükümlüler, kurumlarda yaşamları sırasında, kanunlarla belirtilen esas ve kurallara uymak zorundadır. Hükümlülerin, kurum içindeki yaşamları sırasında ayrıca dikkat etmeleri gereken kurallar şunlardır:

a) Hükümlüler, iş atölyelerinde, eğitim yerlerinde, ortak faaliyetlerin sürdürüldüğü diğer ortamlarda ve kalmakta oldukları mekanlarda yatma saatinden sonra başkalarını rahatsız edecek şekilde konuşamaz,

d) Hükümlüler, yatılan yerlerde, atölyelerde, yemekhanelerde ve eğitim kurumlarında sigara içemez. Ancak; gündüzleri havalandırma bölümlerinde, geceleri ise, kalınan mekanların uygun bölümlerinde ayrılan yerlerde ve pencereler açılmak suretiyle sigara içilebilir,

h) Hükümlüler, kurumun eşyasını veya aletlerini kullanıma sunuldukları işlerden başka işlerde kullanamaz,

ı) Hükümlüler, yaşadıkları, çalıştıkları ve ortak etkinliklerde bulundukları mekanların temizliğini yapmak zorundadır.

Hükümlülerin çalıştırılması

MADDE 96 – (1) Cezaevi tabibi tarafından ruhsal ve bedensel olarak sağlıklı olduğu belirlenen meslek sahibi olmayan hükümlüler ile meslek sahibi olan istekliler, kurum imkânları ölçüsünde, belirlenen ücret karşılığında atölye veya işyurtlarında çalıştırılabilirler.

(2) Çalıştırmanın amacı, hükümlülerin salıverilmelerinden sonra yaşamlarını sürdürecek meslek ve sanatları öğrenmelerini sağlamak, çalışma ve üretme isteklerini geliştirmek veya güçlendirmektir. Çalıştırmada hükümlünün yeteneği, becerisi, eğilimi, zihinsel ve bedensel durumları göz önünde bulundurulur.

(3) Çocuk hükümlülerin çalıştırılması yalnızca meslek eğitimine yönelik olur. Öğretim kurumlarına veya örgün eğitime devam eden çocuk ile genç hükümlüler, öğretim yılı içinde atölye ve işyerlerinde çalıştırılmazlar.

(4) Bunların çalıştırılmalarında 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununun, 5275 sayılı Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

Kurum dışında çalıştırma

MADDE 97 – (1) Açık kurumlarda bulunanlar ile kapalı kurumlarda bulunup da açık kuruma ayrılmaya hak kazanmış hükümlüler, kurum dışındaki iş alanlarında çalıştırılabilir.

(2) Açık kurumda bulunanlar, kurum görevlileri gözetiminde; kapalı kurumda bulunanlar ise, iç ve dış güvenlik görevlilerince alınacak tedbirler altında çalıştırılır.

(3) Kapalı kurumda bulunan hükümlülerden, açık kuruma ayrılmaya hak kazanmış ve haklarında açık kuruma ayrılma konusunda idare ve gözlem kurulunca karar alınmış olanlar, açık kuruma nakil istememeleri hâlinde kurum dışındaki adalet hizmetine tahsis edilen yerlerde iç güvenlik görevlileri nezaretinde çalıştırılabilir.

(4) Çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin, kurum dışında çalıştırılmaları sırasında kurum görevlilerinin gözetim ve muhafazası aranmaz.

(5) İş alanlarına sahip kuruluşların hükümlü çalıştırmaları teşvik olunur.

Kurum içinde ve kurum dışında çalıştırmada uygulanacak ilkeler

MADDE 98 – (1) Hükümlüler, kurumların içinde veya dışında iş yurduna ait atölye, tesis ve benzeri üniteler ile kurum dışındaki başka işyerlerinde çalıştırılabilirler. Bu çalışmalarına karşılık hükümlülere iş yurtları kurumu yüksek kurulunca belirlenen ücret ödenir. Açık kurumlardaki hükümlülerden iş temin edildiği halde çalışmayanlar, işi savsaklayanlar, boykot edenler, sürekli hastalığı sebebiyle çalışamayacak durumda olanlar ve iş düzenine uyum sağlayamayanlar, iş yurdu yönetim kurulu kararı ve infaz hakiminin onayı ile kapalı kurumlara iade edilirler.

(2) Hükümlüler kurum dışında kendi işyerlerinde veya üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarına ait iş yerlerinde çalıştırılamazlar. Bu tür işyerlerinde çalıştığı tespit edilen hükümlüler birinci fıkra hükümlerine göre kapalı kuruma iade edilir. Gerekli özeni göstermeyen idareciler hakkında da yasal işlem yapılır.

(3) Kurum dışında çalıştırılma işveren veya temsilcisi ile iş yurdu bulunan kurumlarda iş yurdu müdürü, iş yurdu bulunmayan kurumlarda ise mahalli Cumhuriyet başsavcısının imzaları ile düzenlenen protokol çerçevesinde gerçekleştirilir.  Protokolde ücret, çalışma saatleri, ulaşım, iaşe, güvenlik, protokolün süresi ve diğer hususlar düzenlenir. Hükümlülere verilecek ücret, onaltı yaştan büyükler için uygulanan asgari ücretten aşağı olamaz. Protokol, onay için İşyurtları Kurumu Daire Başkanlığına gönderilir.

(4) Hükümlüler en az iki kişiden oluşan ekipler halinde çalıştırılır.

(5) Kurum dışında çalışan hükümlülerin çalışma güvenliği işverence sağlanır. İş kazalarının ve meslek hastalıklarının yasal yükümlülüğünden işveren sorumludur.

(6) Kurum dışında çalıştırılan hükümlülerin, çalıştıkları işyerlerinde gece barındırılmalarına izin verilmez. Çalışılan yer kurumlarına yakınsa, geceleri kurumlarına dönmeleri zorunludur. Kurumların bulunduğu yerin dışında bir işyerinde çalıştırılan hükümlülerin gece barındırılmaları, çalıştıkları yere en yakın açık kurumda, bulunmadığı takdirde kapalı kurumun hükümlü ve tutuklularla irtibatı olmayan bir bölümünde sağlanır.

Kurum hizmetinde çalıştırma

MADDE 99 – (1) İyi hâlli hükümlüler, idare ve gözlem kurulu kararı ile, kurum yönetimi tarafından durumlarına uygun kurum içi hizmetlerde çalıştırılabilir. Çocuk hükümlüler, kendi yaşam alanları veya eğitsel amaçlar dışında çalıştırılamazlar.

(2) Hükümlü, yöneticilerin ve görevlilerin kişisel işlerinde çalıştırılamaz.

(3) Hekim, psikiyatri uzmanı, psikolog, sosyal çalışmacı, öğretmen ve benzeri mesleklere sahip olan hükümlülerden; iyi hâl gösterenler, idare ve gözlem kurulu kararıyla, kurumun servislerinde meslekleriyle ilgili görevlilere yardımcı veya eğitici olarak çalıştırılabilir.

Ücret ve sosyal haklar

MADDE 100 – (1) Çalışan hükümlülere ürettiklerinden elde edilen gelirden, çalışmaları karşılığı ücret ödenir ve bu hükümlüler sosyal haklardan yararlandırılırlar.

(2) Sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olanlar ile bunların hak sahiplerine yapılan her türlü yardım ve giderler, kendi mevzuatları çerçevesinde ilgili sosyal güvenlik kurumunca karşılanır.

İyileştirmenin amacı ve iyileştirme programlarının belirlenmesi

MADDE 101 – (1) İyileştirme; hükümlülerin, kuruma girişinden salıverilmesine kadar geçen süre içerisinde, bedensel ve zihinsel sağlıklarını sürdürmeleri veya bunlara yeniden kavuşmaları için gerekli önlemlerin alınması, suçluluk duygusundan arınması, kişisel ve toplumsal gelişiminin sağlanması amacıyla uygulanacak, eğitim-öğretim, sağlık, psiko-sosyal hizmetler ile meslek edindirme, bireyselleştirilme, toplum  yaşamıyla  uyumlaşmasını  ve geliştirilmesini sağlayacak programların tümüdür. Bu programlar; hükümlüde, kanunlara saygılı olarak yaşama düşünce ve duygusunun yerleşmesi, ailesine ve topluma karşı sorumluluk duygusunun gelişmesi, toplum yaşamına uyması, geçimini sağlayabilmesi konularında uygulanacak rejim, önlem ve yöntemleri kapsar.

(2) Hükümlü hakkında toplumun, hukuka uygun hareket eden ve üretken bir üyesi olarak yaşamını sürdürmesini sağlayacak ve bireysel ihtiyaçlarına uygun olacak şekilde “iyileştirme programları” hazırlanır. Bu programların hazırlanmasında, hükümlünün geçmişi, suçluluk nedenleri, suç sicili, fiziki ve meslekî yeteneği ve ruhsal yapısı, kişisel doğası, sebep olabileceği tehlike hâlleri, hapis cezasının süresi, salıverildikten sonraki beklentisi dikkate alınır.

(3) İyileştirme programlarının hazırlanması ve uygulanması amacı ile kurumlarda, eğitim ve psiko-sosyal hizmet servisleri oluşturulur.

(4) Hükümlü, amaca uygun iyileştirme programlarının gerçekleştirilebileceği kurumlara veya bölümlere yerleştirilir.

(5) Hükümlülerin iyileştirilme çabalarında başarıya ulaşılması için kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan vakıf ve dernekler, gönüllü gerçek ve tüzel kişilerle işbirliği yapılabilir. Kamu kurum ve kuruluşları bu maksatla olanakları ölçüsünde, gerekli yardımları yapmakla yükümlüdür.

Koşullu salıverilmede iyi hâlin saptanması

MADDE 133 – (1) Hükümlünün, 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinde öngörülen süreleri, kurumların düzen ve güvenliği amacıyla konulmuş kurallara içtenlikle uyarak, haklarını iyi niyetle kullanarak, yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirerek geçirmiş ve uygulanan iyileştirme programlarına göre de toplumla bütünleşmeye hazır olduğunun disiplin kurulunun görüşü alınarak idare ve gözlem kurulunca saptanmış bulunması gerekir.

Disiplin eylemi nedeniyle iyi hâl kararı verilmesine engel hâller ve şikâyet

MADDE 134 – (1) Gözlem ve sınıflandırma formunda yazılı olup da, henüz kaldırılmamış disiplin cezası bulunan hükümlü hakkında iyi hâl kararı verilemez. Hükümlünün iyi hâline ilişkin değerlendirme, ancak daha önceden verilmiş olup da disiplin cezası infaz edilmiş ve bu cezası kaldırılmış olanlar hakkında yapılabilir.

(2) Hükümlünün, disiplin cezasını gerektiren bir eylemi işlemiş olmasına rağmen, koşullu salıverilme tarihinde bu eyleminden dolayı disiplin soruşturması henüz sonuçlandırılmayanlar hakkında iyi hâl kararının verilip verilmemesi idare ve gözlem kurulunca takdir edilir.

Hükümlüye iş bulmada yardım

MADDE 136 – (1) Hükümlü, salıverildiğinde iş bulması veya kendi işini kurması yönünde özendirilir. Bu konuda gönüllü kişi ve kuruluşlar ile resmî kurumlarla işbirliği yapılır.

(2) Kurumlardan salıverilen hükümlülere iş sağlanması, iş bulmalarına yardımcı olunması 5275 sayılı Kanunun 104 üncü maddesine göre denetimli serbestlik ve yardım merkezleri ile koruma kurullarınca yerine getirilir.

Özel izin

MADDE 140 – (2) Kaçmayacağı yönünde hakkında kanaat oluşanlar ile işyurdu çalışmaları ve diğer iyileştirme programlarına uyum göstermiş olanlardan

a) Hükümlülük süresi onbeş yıl ve daha fazla kalanlara yılda bir defa,

b) Hükümlülük süresi on yıldan onbeş yıla kadar kalanlara yılda iki defa,

c) Hükümlülük süresi on yıldan az kalanlara yılda üç defa,

izin verilir. (1) Bu fıkra Danıştay Onuncu Dairesinin 11/11/2013 tarihli ve E.: 2009/5621, K.: 2013/7943 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.

İş arama izni

MADDE 141 – (1) Kurumlarda hükümlülük sürelerinin en az altı ayını kesintisiz geçirmiş ve koşullu salıverilmelerine bir ay kalmış hükümlülere olağan yaşantılarına döndüklerinde uyum sorunu ile karşılaşmamaları ve iş bulma olanakları sağlanmak üzere kurum en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet başsavcılığının onayı ile çalışma günleri içinde sekiz saate kadar izin verilebilir.

(2) İzin süreleri, hükümlünün kalmakta olduğu kurumun bulunduğu il sınırları içinde kalan işyerleri ve yardım kuruluşları ile  görüşme süresi göz önüne alınarak saptanır.

(3) Hükümlülerin iş arama izni kullanmasında dış güvenlik görevlilerinin gözetimi aranmaz.

Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma

MADDE 147 – (1) Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma cezası, hükümlünün kurum yönetiminde ücret karşılığı çalıştığı işten bir aydan üç aya kadar yoksun bırakılmasıdır.

(2) Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma cezası, 5275 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan eylemler hakkında uygulanır.

Disiplin cezasını gerektiren eylemlerin tekrarı, disiplin cezalarının infazı ve kaldırılması

MADDE 153 – (4) İnfaz edildiği tarihten itibaren disiplin cezasının kaldırılmasında ve iyi hâlin kazanılmasında aşağıda belirtilen süreler esas alınır;

a) Kınama cezası onbeş gün,

b) Bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma cezası bir ay,

c) Ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma cezası üç ay,

d) Haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakma veya kısıtlama cezası üç ay,

sonunda disiplin cezası almamak ve iyi hâlli olmak koşuluyla (a) ve (b) bentlerinde belirtilen cezalar kurum en üst amiri tarafından, diğer bentlerde belirtilen cezalar, kurumun en üst amirinin önerisi ve disiplin kurulu kararıyla kaldırılır.

Yönetim tarafından alınabilecek tedbirler

MADDE 154 – (1) Yönetim, disiplin soruşturması yapılan hükümlünün, soruşturma süresince odasını, iş ve çalışma yerini değiştirebilir, hükümlüyü kurumun başka kesimine nakledebilir veya diğer hükümlülerden ayırabilir.

Ödüllendirme

MADDE 159 – (1) Kurum içindeki veya dışındaki genel durumları, iyileştirme etkinliklerine ilgileri ve uyumları, kurum düzenine karşı tutumları, kendilerine verilen işlerdeki gayretleri gibi beklenen davranış ve tutumları gösteren hükümlülere teşvik esaslı ayrıcalıklar tanınır.

(2) Birinci fıkra hükmü, çocuk hükümlüler için de geçerlidir.

Ödüllendirilecek tutum ve davranışlar

MADDE 160 – (1) Hükümlülerin ödüllendirilecek tutum ve davranışları şunlardır:

a) Katılması gereken iş, eğitim, öğretim ve benzeri faaliyetlerde devamsızlığı bulunmamak,

b) Davranışları ile arkadaşları ve çevresine iyi örnek olmak,

d) İyileştirme faaliyetlerinde gösterdiği davranışlarla bu çalışmalara katkı sağlamak,

e) Kurumun araç, gereç ve donanımlarını koruma ve kullanmada örnek olmak,

Ödüller

MADDE 161 – (1) Hükümlüler hakkında disiplin kurulunca verilebilecek ödüller şunlardır:

a) Teşekkür, takdir veya onur belgesi: Hükümlülerin adları ve ödüle değer bulunan tutum ve davranışları, hükümlünün talebi hâlinde, özel olarak yapılacak bir törenle, kurum personeli huzurunda diğer hükümlülere duyurulur ve söz konusu belge ailesine gönderilir,

b) Ödüllendirme listesine kaydetmek: Bir yıl içinde iki veya daha fazla ödül alan hükümlü, kurumun yıllık “Ödüllendirme Listesi” ne yazılır. Bu liste yılda en az bir kez personelin, hükümlülerin ve ailelerinin katılacağı bir törende kurum en üst amiri tarafından okunur. Bu liste, hükümlünün talebi hâlinde, kurumda herkes tarafından görülebilecek bir yere asılır,

c) Kurum dışı etkinliklerde öncelik vermek: Başka kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen ve sınırlı sayıda hükümlünün katılabileceği tiyatro, konser, spor karşılaşması ve buna benzer faaliyetlere katılımda hükümlüye öncelik tanınır,

d) Ziyaretlerde azamî görüşme süresi uygulamak: Hükümlüye, ziyaret edildiğinde görüşmeleri için belirtilen azamî süre uygulanır,

e) Uygun bir hediye vermek: Hükümlüye, gösterdiği tutum veya davranışına uygun ya da varsa özel ilgi ve becerileri ile uyumlu bir hediye verilir. Hediye, hükümlünün rızası hâlinde personel, hükümlüler ve ailesinin katılacağı bir törenle verilir,

f) Tavsiye mektubu vermek: Hükümlüye, salıverilme sonrasında iş veya eğitim için başvuracağı kamu ve özel sektör nezdinde kullanmak üzere tavsiye mektubu verilir.

(2) Hükümlü hakkında verilen ödüllendirmeye ilişkin kararlar, gözlem ve sınıflandırma formuna kaydedilerek “Gözlem ve Sınıflandırma Dosyası”na konur.

Çocuk hükümlülerin ödüllendirilecek tutum ve davranışları

MADDE 162 – (1) Çocuğun, kurum içindeki ve dışındaki genel durumu, iyileştirme faaliyetlerine ilgisi ve uyumu, kurumun düzenine karşı tutumu, kendisine verilen işlerdeki çabası gibi hususlar, eğitim kurulunun görüşü alınmak suretiyle disiplin kurulu tarafından ödüllendirilir. Bir davranışın ödüllendirilmesini kurum en üst amiri veya kurumun diğer personeli ya da iyileştirme faaliyetlerine katılan eğiticiler ile diğer kişiler de talep edebilir.

(2) Ödüllendirilecek davranışlar şunlardır;

a) Katılması gereken iş, eğitim, öğretim ve benzeri faaliyetlerde devamsızlığı bulunmamak,

b) Davranışları ile arkadaşları ve çevresine iyi örnek olmak,

d) Okulda, çıraklık eğitim merkezinde veya benzeri yerlerde teşekkür ya da takdir belgesi almak,

e) İyileştirme faaliyetlerinde gösterdiği davranışlarla bu çalışmalara katkı sağlamak,

f) Kurumun araç, gereç ve donanımlarını koruma ve kullanmada örnek olmak,

(3) Çocuklara verilecek ödüller hakkında da 161 inci madde hükmü uygulanır. Ayrıca; Genel Müdürlüğün onayı ile gençlik kampları, izcilik kampları ve benzeri dış gezilere gönderme ödülleri de verilebilir.

(4) Hükümlü hakkında verilen ödüllendirmeye ilişkin kararlar, gözlem ve sınıflandırma formuna kaydedilerek “Gözlem ve Sınıflandırma Dosyası”na konur.

Tutukluların hakları

MADDE 184 – (1) Tutuklulardan çalışmaları istenebilir; ancak, buna mecbur tutulamazlar. Tutuklular istediklerinde idare, barındırıldıkları odalarda çalışmalarına izin verebilir. Odada çalışma imkânı yoksa, tutukluların iş yerlerinde çalışmalarına da izin verilebilir. Bu takdirde kendileri hakkında çalışmakta olan hükümlülere ait rejim uygulanır. İstekli tutuklular, idare ve gözlem kurulu kararıyla kurum iç hizmetlerinde de çalıştırılabilir.

Hükümlüler arası yardımlaşma

MADDE 189 – (1) Meslek ve sanatlarında becerili olan hükümlüler, çalışma yeteneğine sahip ve istekli diğer hükümlülere, kurum idaresi ile işbirliği yaparak kurumda ve salıverilmelerinden sonraki yaşamlarında iş, meslek veya sanat öğrenmelerini sağlamak amacıyla katkıda bulunabilir.

 

5. CEZA İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMU VE İŞYURTLARININ İDARE VE İHALE YÖNETMELİĞİ

Amaç ve kapsam

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunun ve işyurtlarının, yönetimine dair esasları, hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumu (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) işyurdunun kurum içinde veya dışında faaliyet gösteren işkollarıyla hükümlülerin ceza infaz kurumları dışındaki kamu veya özel sektöre bağlı işyerlerinde çalıştırılmaları ile eğitim, öğretim ve topluma kazandırılmalarını, hükümlü ve tutukluların gündeliklerini, fazla çalışma ücretlerini, ihale ve alım-satım işlemlerine dair usul ve esasları düzenlemektir.

Tanımlar

Madde 3 — Bu Yönetmelikte geçen;

İşyurtları Kurumu: Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunu,

Yüksek Kurulu: Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Yüksek Kurulunu,

İşyurdu: Hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarını koruyup geliştirmek veya bunlara bir meslek ve sanat öğretmek, bu suretle üretilen ekonomik değerleri  pazarlamak için kapalı, yüksek güvenlikli kapalı, kadın kapalı, çocuk kapalı, gençlik kapalı ve açık ceza infaz kurumları  ile  tutukevleri, gözlem ve sınıflandırma merkezleri ve çocuk eğitim evleri bünyesinde  oluşturulan tesis, atölye ve benzeri üniteleri,

ifade eder.

İşyurtları Kurumu ile işyurtlarının amacı

Madde 4 — İşyurtları Kurumu ile işyurtlarının temel amacı, hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarının korunup geliştirilmesi veya bir meslek ve sanat öğrenmelerini sağlamaktır.

Faaliyetlerin geliştirilmesi

Madde 5 — Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde belirtilen amacın gerçekleştirilebilmesi için;

a) (Değişik:RG-15/6/2012-28324) İşyurtları Kurumu, ceza infaz kurumları ile tutukevlerinde işyurtları kurar.

b) İşyurtları Kurumu ile işyurdu yöneticileri gerekli tedbirleri alırlar.

c) Diğer görevliler de çalışmalarıyla yardımcı olurlar.

İşyurtları Kurumunun organları

Madde 6 — İşyurtları Kurumunun organları; Yüksek Kurul, Daire Başkanlığı ve işyurtlarıdır.

Yüksek Kurulun teşkili

Madde 7 — Yüksek Kurul; Bakanlık Müsteşarının başkanlığında, Genel Müdür, Hukuk İşleri Genel Müdürü, Personel Genel Müdürü ile İdari ve Mali İşler Daire Başkanından oluşur. Bunların fiilen görevleri başında olmamaları hâlinde vekilleri Kurula iştirak eder.

Genel Müdür, Yüksek Kurul Başkanvekilidir.

Bakan, gerekli gördüğü hâllerde Yüksek Kurula başkanlık eder ve İşyurtları Kurumunun işlemlerini Bakanlık Teftiş Kuruluna denetletir veya inceletir.

İşyurtları Kurumunu, Yüksek Kurul Başkanı temsil eder.

Yüksek Kurulun toplanması

Madde 8 — Yüksek Kurulun, genel olarak faaliyetleri gözden geçirmek ve gündemindeki konuları görüşmek üzere en az üç üyenin katılımı ile haftada bir kere toplanması zorunludur. Ancak, lüzum görülmesi hâlinde her zaman toplanabilir.

Kararlarda üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır.

Kararlar, karar defterine veya bu maksatla tutulan (Ek ibare:RG-14/6/2012-28323) noter tasdikli bilgisayar sürekli formlarına kaydedilir.

Yüksek Kurulun görevleri

Madde 9 — Yüksek Kurulun görevleri şunlardır;

a) İşyurtlarının genel amaç ve politikalarını belirlemek.

c) İşyurtlarının kurulmasına veya kaldırılmasına karar vermek.

d) Hükümlü ve tutukluların çalıştırılma esas ve usullerini belirlemek.

e) İşyurtları yönetim kurullarının önerisi üzerine 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre, nitelikleri 4301 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen işçilerin çalıştırılmasına, ücretlerinin belirlenmesine ve bunların işten çıkarılmasına karar vermek.

f) Fazla iş çıkarmak suretiyle işyurduna yararlı olan personel ve hükümlülere prim ödenmesinin esas ve usullerini belirlemek.

g) Yıllık bilânçolarında tahakkuk edecek kârdan, personel, işçi ve hükümlülere kâr payı ödenmesine ilişkin işyurdu yönetim kurullarının önerilerini karara bağlamak.

h) Bakanlığın denetim programlarına ek olarak, işyurtlarının faaliyetlerinin Adalet Müfettişleri tarafından denetlenmesini Bakana önermek.

ı) Ceza infaz kurumları ve tutukevleri personeline İşyurtları Kurumu ve işyurtlarının hesaplarını tutturmak ve bu hesapları ilgilendiren işleri yaptırmak.

j) Genel Müdürün önerisiyle işyurtlarına işletme ihtiyaçları için kaynak tahsisi yapmak ve gerektiğinde birinden diğerine kaynak aktarması yapılmasına karar vermek.

k) Merkezi Yönetim Bütçesinden aylık alan kadrolu personelin işyurdunda çalıştırılmasına ilişkin Genel Müdürün önerilerini karara bağlamak.

l) İşyurtları Kurumu ile işyurtlarının paralarının yatırılacağı bankaları belirlemek.

Daire Başkanlığı

Madde 10 — Daire Başkanlığı; bir Daire Başkanı ile yeteri kadar tetkik hakimi ve diğer personelden oluşur.

Daire Başkanlığının görevleri

Madde 11 — Daire  Başkanı, (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) işyurtlarının işleyişi ile ilgili olarak Yüksek Kurul Başkanvekilinin gözetim ve denetimi altında olup;

a) Yüksek Kurul kararlarını yerine getirmekle,

b) İşyurtlarını yönetmek, denetlemek ve hesap işlerini izlemekle,

c) Hükümlü ve tutukluların çalıştırılmalarıyla ilgili her türlü işlemi yürütmek, küçüklerin çalışma şartları bakımından ilgili Bakanlık ve kamu kuruluşları ile işbirliği yapmakla,

d) (Değişik:RG-15/6/2012-28324) İşyurtlarının yıllık faaliyet raporunu üst yöneticiye sunmakla,

e) İşyurtlarında 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre, 4301 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen nitelikte çalıştırılacak işçilere ilişkin işyurdu yönetim kurullarının önerilerini Yüksek Kurula sunmakla,

yükümlüdür.

İşyurdu yönetim kurulu

Madde 12 — (Değişik fıkra:RG-15/6/2012-28324) İşyurdu yönetim kurulu: İşyurdu müdürünün başkanlığında, işyurdunda görevli ikinci müdür (müdür yardımcısı), muhasebe yetkilisi ile işyurdunda görevli idare memuru, ambar memuru ve kâtipten teşekkül eder.

Teknik  işler, malzeme  alımları ve  taahhüt işleri ile ilgili hususların görüşülmesinde işyurdu yönetim kuruluna, işin mahiyetine göre yeteri kadar teknik personel veya atölye şefi de katılır.

İşyurdu yönetim kurulunun toplanması

Madde 13 — İşyurdu yönetim kurulu, üye sayısının salt çoğunluğuyla her hafta bir defa toplanır.

İşyurdu yönetim kurulu, gerektiğinde her zaman toplanabilir.

İşyurdu yönetim kurulunun görevleri

Madde 14 — İşyurdu yönetim kurulunun görevleri şunlardır;

a) İşyurdunun geliştirilmesine ve genel gidişine ait her türlü faaliyetlere yön vermek.

b) Hükümlü ve tutukluların maddi ve manevi kalkınmalarına katkıda bulunacak eğitim, öğretim, sosyal, kültürel ve sportif program ve çalışmaları uygulamak.

c) 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre ücretleri işyurdundan ödenecek işçilerin kurum işlerinde çalıştırılmasını, ücretlerinin belirlenmesini ve bunların işten çıkarılmasını (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) Daire Başkanlığına önermek.

d) Kurumda üretilip satışa arz edilen mamûllerin satış fiyatını belirlemek.

e) İşyurdunda yapılacak fazla çalışma önerilerini karara bağlamak,

İşyurdu personeli

Madde 17 — (Değişik fıkra:RG-15/6/2012-28324) İşyurdu personeli; işyurdu müdürü, görevlendirilen ikinci müdür (müdür yardımcısı), muhasebe yetkilisi, idare memuru, veteriner, ziraat mühendisi, ambar memuru, muhasebe yetkilisi mutemedi, kantin memuru, veznedar, tahsildar, atölye şefi, iş gözetmeni, ustabaşı, teknik eleman ve diğer personelden oluşur.

İşyurdu personelinin yer değiştirmelerinde işyurdunun kâr ve zarar durumu da dikkate alınır.

Personelin görev, yetki ve sorumlulukları

Madde 18 — İşyurdu personelinin görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.

a) Ceza infaz kurumu müdürü aynı zamanda işyurdu müdürüdür. İşyurdu müdürü, işyurdunun amiri olup, birinci derecede imza yetkisine haizdir. İşyurdu müdürü, işyurduyla ilgili işlemlerin mevzuata uygun bir şekilde yürütülmesinden, işyurdunun gelişmesinden, işyurduna ait alacakların zamanında tahsilinden, ödenmeyen alacaklarla ilgili kanunî takibatın yapılmasından, işyurdu yönetim kurulunun düzenli toplanmasından, alınan kararların tatbikinden, muhasebe ve ayniyat hesaplarının doğru tutulmasından ve yokluğunda yerine bakacak işyurdunda görevli olan ikinci müdürlerden birini belirleyerek Daire Başkanlığına bildirilmesinden sorumludur.

b) İşyurdu ikinci müdürleri (müdür yardımcıları), işyurdu müdürünün yardımcısıdır. İşyurdu müdürü mevzuatın kendisine yüklediği işlerden bir kısmını ikinci müdürlere devredebilir.

c) İdare memuru; asli görevlerinin yanında işyurdu müdürü tarafından kendisine verilen işyurduyla ilgili görevleri de yerine getirmekle yükümlüdür.

d) Muhasebe yetkilisi; Gelirlerin tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması gibi muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur.

Muhasebe yetkilisi, işyurduna ait hesap işlerini usul ve mevzuata uygun şekilde yürütmekten ilgili memurlara müştereken yaptırdığı tediyelerle, maddî duran varlık, ambar, atölye, kantin ve sair hesapların yardımcı defterlerle mutabakatını teminden, vezne muamelatının 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre yürütülmesinden, kasa mevcudunun her gün veznedarla birlikte sayılmasından, ambar, ayniyat, kantin ve atölye hesaplarının her zaman için kontrolünden bizzat mesuldür. İşyurdu müdürleriyle birlikte Sayıştay’a yönetim dönemi hesabını vermekle sorumludur.

e) (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi, ambar ve kantin memurları ile atölye şefleri; kendilerine teslim edilen eşya ve malzemenin muhafazasından, tesellüm ve tevziinden ve kayıtların usul ve mevzuata uygun şekilde tutulmasından ve muhasebe ile her ay sonunda mutabakat sağlanmasından, altı ayda bir yapılacak genel sayımlara hazırlık olmak üzere yed’lerindeki eşya ve ayniyatın bir listesini sayım gününden evvel hazırlamaktan sorumludurlar. Bu memurlar, muhasebe servisine  bağlı olup, muhasebe yetkilisi tarafından istenecek her türlü hesap ve bilgiyi vermekle yükümlüdürler.

f) Veznedar; işyurdu namına yapılacak tahsilat ve ödeme ile kasa defterinin tutulmasından, her gün muhasebe yetkilisi ile birlikte kasadaki mevcut paranın sayılmasından ve Yüksek Kurulca belirlenen miktarı aşan para mevcudunun vaktinde bankaya yatırılmasından ve ortaya çıkacak kasa farkından sorumludur.

g) Tahsildar; işyurdunun alacaklarını tahsil etmekle görevlidir.

h) İş gözetmeni; işyurdu müdürü tarafından işyurduyla ilgili verilen görevden başka, hükümlü ve tutukluların çalışmasını kontrol ve temin etmek ve puantaj defterlerini tutmakla mükelleftir.

ı) Ustabaşı, teknik elemanlar ve diğer personel; kendi bilgi ve ihtisasları dahilinde çalışmak ve hükümlüleri yetiştirmekle mükellef olup, iş icabı olarak kendilerine tevdi edilen araç ve gereçlerin muhafazasından mesuldürler.

Hükümlü ve tutukluların çalıştırılma amacı

Madde 19 — Hükümlü ve tutukluların çalıştırılmalarındaki amaç; meslek ve sanatlarının korunup geliştirilmesi veya bir meslek ve sanat öğrenmeleri suretiyle ceza infaz kurumu sonrası hayatlarına topluma yararlı bireyler olarak dönmelerini sağlamak, ekonomik yönden rahatlamalarını temin etmek, ceza infaz kurumlarındaki insan gücünün hizmet ve üretime dönüştürülerek ülke ekonomisine katkıda bulunmalarına yardımcı olmaktır.

Hükümlü ve tutukluların çalıştırılma esasları

Madde 20 — Kurum hekimi tarafından ruhsal ve bedensel olarak sağlıklı olduğu belirlenen meslek sahibi olmayan hükümlüler ile meslek sahibi olan istekli hükümlüler, kurum imkânları ölçüsünde belirlenen ücret karşılığında atölye veya işyurtlarında çalıştırılabilirler.

Tutuklulardan çalışmaları istenebilir; ancak buna mecbur tutulamazlar.

Çocuk hükümlülerin çalıştırılması yalnızca meslek eğitimine yönelik olur. Öğretim kurumlarına veya örgün eğitime devam eden çocuklar ile genç hükümlüler öğretim yılı içinde atölye ve işyerlerinde çalıştırılmazlar. Bunların çalıştırılmalarında 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 5275 sayılı Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

Ceza infaz kurumu içinde veya dışında; hükümlü, tutuklu ve hükmen tutukluların işyurduna bağlı yerlerde çalışmaları bu Yönetmelik hükümlerine, işyurduna bağlı olmayan yerlerde ise ceza infaz kurumu (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324)  iç yönetmeliği  hükümlerine tâbidir.

Çalıştırmanın kapsamı

Madde 21 — Hükümlüler, bulundukları ceza infaz kurumlarının içinde veya dışında işyurduna ait atölye ve işkollarında veyahut kurum dışında kamu veya özel sektöre ait işyerlerinde; tutuklular ile hükmen tutuklular ise ceza infaz kurumu içindeki atölye ve işkollarında çalıştırılırlar.

Hükümlüler, (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) kendisine veya ortaklarına ait işyerleri ile üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarına ait işyerlerinde çalıştırılamazlar. Bu tür işyerlerinde çalıştığı tespit edilen hükümlüler kapalı ceza infaz kurumuna iade edilir. Gerekli hassasiyeti göstermeyen idareciler hakkında da yasal işlem yapılır.

Ceza infaz kurumu dışında çalıştırılan hükümlülerin çalıştıkları işyerinde yatmalarına izin verilmez. Çalışılan yer kendi ceza infaz kurumlarına yakınsa geceleri kurumlarına dönmeleri zorunludur. Kendi kurumlarının bulunduğu mahallin dışında bir iş yerinde çalıştırılan hükümlülerin geceleri, çalıştıkları mahalle en yakın açık ceza infaz kurumunda, açık ceza infaz kurumu bulunmadığı takdirde kapalı ceza infaz kurumunun hükümlü ve tutuklularla irtibatı olmayacak bir bölümünde barındırılır.

Açık ceza infaz kurumlarındaki hükümlülerden; iş temin edildiği halde çalışmayanlar, işi savsaklayanlar, boykot edenler, sürekli hastalığı sebebiyle çalışamayacak durumda olanlar ve iş düzenine intibak edemeyenler kapalı ceza infaz kurumuna iade edilirler.

Bakanlık; tarım, deniz ve su ürünleri avcılığı, inşaat, yol, maden ve orman gibi iş alanlarında çalışma ekipleri kurabilir. Bu ekip çalışmalarına, açık ceza infaz kurumu hükümlüleri ile kapalı ceza infaz kurumlarında hükümlülük süresinin enaz dörtte birini iyi hâlle geçiren hükümlüler katılırlar.

Çalışma zorunluluğunun uygulanmasına elverişli ceza infaz kurumları yapılıncaya kadar;

a) Açık ceza infaz kurumu hükümlüleri,

b) Çocuk eğitimevi hükümlüleri,

c) Açık ceza infaz kurumuna seçilme hakkını kazanmış olup da kapasite yetersizliği nedeniyle bu ceza infaz kurumuna gönderilemeyen ve ilçe kapalı ceza infaz kurumuna nakledilen hükümlüler,

d) Kapalı ceza infaz kurumu hükümlülerinden şartla salıverilmelerine en çok iki yıl kalanlardan; Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzükte düzenlenen şartları haiz olup açık ceza infaz kurumuna ayrılmış olanlar,

kamu veya özel işyerlerinde, gruplar hâlinde, ceza infaz kurumu personelinin gözetimi ve koruması altında çalıştırılabilirler.

Kapalı ceza infaz kurumlarındaki ekip ve grup çalışmalarına katılan hükümlüler dışında kalan hükümlüler, infaz kurumu dışındaki iş alanlarında güvenlik tedbirleri ve jandarma koruması altında çalıştırılabilirler.

Hükümlülerin kurum dışında çalıştırılması

Madde 22 — Kurum dışındaki iş alanlarında;

a) Açık ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler,

b) Kapalı ceza infaz kurumunda bulunup ta açık ceza infaz kurumuna ayrılmaya hak kazanmış hükümlüler,

c) Çocuk eğitim evinde bulunan hükümlüler,

çalıştırılabilir.

Açık ceza infaz kurumunda bulunanlar iç güvenlik görevlilerince, kapalı ceza infaz kurumunda bulunanlar ise iç ve dış güvenlik görevlilerince alınacak tedbirler altında çalıştırılırlar.

Kapalı kurumda bulunan hükümlülerden, açık kuruma ayrılmaya hak kazanmış ve haklarında açık kuruma ayrılma konusunda idare ve gözlem kurulunca karar alınmış olanlar, açık kuruma nakil istememeleri nedeniyle kapalı kurumda barındırıldığı takdirde ve istekleri hâlinde kurum dışındaki adalet hizmetine tahsis edilen yerlerde iç güvenlik görevlileri nezaretinde çalıştırılabilir.

Çocuk eğitim evlerinde bulunan hükümlülerin, kurum dışında çalıştırılmaları sırasında kurum görevlilerinin gözetimi ve muhafazası aranmaz.

İş alanlarına sahip olan kuruluşların hükümlü çalıştırmaları teşvik edilir.

Hükümlüler, ekipler hâlinde çalıştırılabilir. Ekip, en az iki kişiden oluşur.

Hükümlülerin kurum dışındaki işyerlerinde çalıştırılmaları, işveren ile ceza infaz kurumu yetkilileri arasında düzenlenecek protokol çerçevesinde gerçekleştirilir. Protokol; işveren veya temsilcisi ile işyurdu bulunan kurumlarda işyurdu müdürü, işyurdu bulunmayan kurumlarda ise mahallî Cumhuriyet başsavcısı tarafından imzalanır. Taraflar, imzaladıkları protokol hükümlerine uymak zorundadır. Taraflardan biri, belirtilen tarihin bitiminden en az on beş gün önce yazılı olarak bildirim yapmadığı takdirde, protokol aynı süre ve esaslar çerçevesinde yenilenmiş sayılır.

Protokolde; çalıştırılacak hükümlülere verilecek ücret, çalışma saatleri, ulaşım, iaşe, güvenlik, protokolün süresi ve diğer hususlar düzenlenir. Ücret, yürürlükte bulunan onaltı yaştan büyükler için uygulanan asgari ücretten aşağı olamaz. İşverence, her ay sonunda tahakkuk ettirilecek ücret tutarı, en geç ertesi ayın ilk haftası içerisinde işyurdu müdürlüğünce bildirilecek banka hesabına yatırılır ve işyurdu bütçesine gelir kaydedilir. Bu şekilde çalışan hükümlülere Yüksek Kurulca belirlenen ücret ödenir. Hükümlülere ücret tahakkuku her ayın sonunda yapılır ve Hükümlü Emanet Para Hesabına aktarılır.

Ücretin tahakkukunda, günlük olarak tutulacak puantaj cetveli esas alınır. Puantaj cetvelinde çalışmanın yapıldığı tarih, çalıştırılan hükümlünün adı ve soyadı ile imzasına yer verilir. Puantaj cetveli, işveren temsilcisi ile işyurdu veya kurum yetkilisi tarafından görevlendirilecek personel tarafından müştereken, iki nüsha olarak düzenlenir. Cetvelin bir nüshası işverence, diğer bir nüshası ise işyurdu müdürlüğü veya kurum yetkilisince muhafaza edilir.

Protokol, onay için Daire Başkanlığına gönderilir.

Ceza infaz kurumu idaresi, asayiş, güvenlik, sağlık, bakanlık talimatı ve benzeri hâllerde hükümlüleri çalışma yerine göndermeyebilir.

Hükümlülerin, ceza infaz kurumu dışında işyurduna ait olmayan işyerinde çalışmaları hâlinde;

a) 4857 sayılı İş Kanunu gereğince çalışma güvenliği, işveren tarafından sağlanır.

b) Her türlü iş kazasının yasal yükümlülüklerinden işveren sorumludur.

c) Hükümlülerden birinin firar etmesi veya başkaca kanunî takibatı gerektirir bir olaya sebebiyet vermesi hâlinde, işverene sorumluluk yükletilmez.

Ücretler ve ücretlerden yapılacak kesintiler

Madde 23 — Hükümlülerin veya tutukluların işyurduna ait atölye, tesis ve benzeri ünitelerde çalıştırılması hâlinde, bunlara Yüksek Kurulca belirlenen gündelik ödenir.

Tahakkuk eden ücretlerden aşağıdaki kesintiler yapılır;

a) Gelir Vergisi ve Damga Vergisi yönünden:

1) İşyurdu bütçesinden hükümlülere ödenecek ücretler, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesine göre gelir vergisinden istisna edilir. Tüzükte belirlenen esasların dışına çıkılarak veya işyurdu bütçesi dışında yapılan ücret ödemeleri vergiye tâbi tutulur.

2) Hükümlülere tahakkuk ettirilen ücret tutarı üzerinden damga vergisi kesintisi yapılır.

b) Sosyal sigorta primi yönünden:

1) Ceza infaz kurumu bünyesinde yer alan işyurtları dışındaki işyerlerinde çalıştırılan hükümlülere yapılacak ücret tahakkuku üzerinden sigorta primi kesintisi yapılır.

2) Hükümlülerin sosyal hak ve yardımlardan yararlandırılması, kamu veya özel sektöre ait işverenin yasal durumu da göz önünde bulundurularak tespit edilir.

Sağlık sebepleri dolayısıyla çalıştırılamayacak olanlar

Madde 24 — Çalışamayacağı tabip raporu ile anlaşılan hükümlü ve tutuklular çalıştırılamazlar.

Çalışma süresi

Madde 25 — Çalışma süresi, 4857 sayılı İş Kanunu ve hükümlülerin iyileştirilmesi ve eğitim çalışmaları için ayrılan süre göz önünde tutularak, günde bir saatten az ve yedi buçuk saatten çok olmamak üzere, ceza infaz kurumu (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) iç yönetmeliğinde belirtilir. Bu süre haftada en çok kırk beş saattir.

Fazla çalışma süresi, günde üç saati geçemeyeceği gibi fazla çalışma yapılacak günlerin toplamı da bir yılda doksan iş gününden veya iki yüz yetmiş saatten fazla olamaz. Ancak, kamu yararı, işin niteliği veya üretimin artırılması gibi sebeplerle fazla çalışma yaptırılabilir.

İşyurdunda iş kolu kurulması veya kaldırılması

Madde 26 — İşyurdunda yeni bir işkolu kurulması veya kaldırılması işyurdu yönetim kurulunun önerisi ve Yüksek Kurulun onayına bağlıdır.

İş sağlanması

Madde 27 — Bakanlık, Yüksek Kurul, Daire Başkanlığı veya işyurdu yönetim kurulları, hükümlülerin işsiz kalmaması için her türlü tedbiri alır.

Bu amaçla;

a) İşyurdunun araç-gereç ve insan kaynaklarının atıl durumda bırakılmaması için çevredeki işyerlerinin bir kısım işlerini almak,

b) Mümkün olduğu takdirde fason iş ve montaj işi temin etmek,

c) Bakanlığa ve İşyurtları Kurumuna ait bina ve tesislerde işletmeler kurarak, hükümlü istihdamı yaratmak,

d) Emek yoğun işlere yönelik iş kollarının açılmasıyla bağ-bahçe işleri, ağaç dikimi, inşaat, onarım ve çevre düzenlemesi gibi işlerin alınmasını sağlamak,

e) Kurum içinde veya dışında daha çok hükümlünün çalıştırılmasına imkân sağlayacak çalışma üniteleri oluşturmak,

suretiyle işyurdu kapasitesini artırıcı çaba gösterir.

Hükümlülerin mesleki yönden sınıflandırılması

Madde 28 — Çalışan hükümlüler; çırak, kalfa ve usta olmak üzere üçe ayrılır.

Staj

Madde 29 — (Değişik:RG-15/6/2012-28324)

Ceza infaz kurumuna yeni gelen hükümlü ve tutuklulardan, kurumda icra edilen sanatları bilmeyenler, kapalı ve açık ayırımı yapılmaksızın 6 aya kadar staja tâbi tutulurlar. Staja tâbi tutulanlara, Yüksek Kurulca belirlenen ücret ödenir.

Sınıflara ayrılma

Madde 30 — Gösterilen yeterliğe göre sınıflara ayrılma ve bir sınıftan diğerine nakil, atölye şefinin düşüncesi alındıktan sonra, işyurdu yönetim kurulu tarafından yapılır.

İş miktarının tespiti

Madde 31 — (Değişik:RG-15/6/2012-28324) Her sınıfta hükümlü ve tutukluların yapacağı işin günlük miktarı, işyurdu yönetim kurulu tarafından belirlenir.

İç hizmetler

Madde 32 — Ceza infaz kurum mevcudunun %10’unu geçmemek üzere, bazı hükümlü ve tutuklular, liyakat durumları da gözönüne alınarak, berberlik, temizlik, yemek işleri ile bunlara benzer işlerde görevlendirilebilirler.

(Değişik fıkra:RG-15/6/2012-28324) Bu şekilde çalıştırılan hükümlülere, genel bütçede ödenek olmaması durumunda genel bütçe tarafından belirlenen gündelik ücret, işyurdu bütçesinden ödenebilir. Bu hükümlü ve tutuklular işyurdunda çalışan hükümlü ve tutuklu kapsamında değerlendirilmezler.

Gündelik

Madde 33 — Çalışan hükümlü ve tutuklulara verilecek gündelikler, çırak, kalfa ve ustalar için ayrı ayrı olmak üzere, yapılan işin niteliğine ve işkollarına göre Yüksek Kurulca belirlenir. Çalışılmayan günler için gündelik tahakkuk ettirilmez.

Hükümlülere ve tutuklulara ödenecek gündelikler, (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) aylık dönem sonunda bordro düzenlenmek suretiyle tahakkuk ettirilir. Bu tahakkukta, iş gözetmeninin düzenlediği puantaj cetveli esas alınır. Bordrolarda iaşe bedeli kesilmez, diğer yasal kesintiler düşüldükten sonra kalan tutar kendilerine ödenmek üzere Hükümlü Emanet Para Hesabına aktarılır.

İş kapasitesinin üzerinde hükümlü bulunduran açık ceza infaz kurumlarında iş temin edilememesi nedeniyle çalıştırılamayan hükümlülere gündelik tahakkuk ettirilmez.

Prim

Madde 34 — Hükümlü ve tutuklulara daha verimli çalışmalarını sağlamak ve ekonomik yönden katkıda bulunmak amacıyla prim verilebilir.

Prim tespiti

Madde 35 — İşyurdunda çalışan hükümlü ve tutuklulara, ortalama üretimin üzerinde yaptıkları fazla çalışmanın karşılığı olarak yevmiye haricinde prim ödenebilir. Prim verilecekler ile prim miktarı işyurdu yönetim kurulunun teklifi üzerine Yüksek Kurulun onayı ile belirlenir.

Eksik iş üretme

Madde 36 — (Değişik:RG-15/6/2012-28324) Çalışma saatleri içinde hastalık ve acemilik gibi sebepler dışında; temaruz, kayıtsızlık ve işi benimsememek gibi hâllerde asgari üretim düzeyinin altında iş üreten ve bu hareketi ile işyurdunu kasten zarara uğratan hükümlü ve tutukluların gündeliğinden eksik ürettikleri iş oranında indirimler yapılması işyurdu yönetim kurulunca karar altına alınır ve uygulanır.

Prim vermede usul

Madde 37 — Hükümlü ve tutukluların çalıştığı atölye veya işyerinde, (Mülga ibare:RG-15/6/2012-28324) (…), usta, (Ek ibare:RG-15/6/2012-28324) kalfa  (Mülga ibare:RG-15/6/2012-28324) (…) ve çırak durumunda olanların derecelerine göre günde asgari ve ortalama üretim düzeyinin miktarı işyurdu yönetim kurulunca, yetkili atölye şeflerinin kanaatleri sorulmak suretiyle tespit edilir. Tespit edilen değerler atölyede herkes tarafından görülecek bir yere asılmak suretiyle hükümlü ve tutuklulara duyurulur.

Asgari veya ortalama üretim düzeyinin altında veya üstünde iş yapan hükümlülerin ismi ve miktarı ilgili atölye şefinin raporuyla tespit edilir ve puantaj cetveline işlenir. İlgili hakkında karar işyurdu yönetim kurulunca verilir.

Gündelikten indirim söz konusu ise ilgili hükümlü veya tutuklu işyurdu yönetim kurulunca dinlenir ve verilecek karar kendisine tebliğ edilir.

Prim ve indirimin sınırı

Madde 38 — Prim olarak ödenecek günlük miktar, gündeliğin bir katını, noksan iş çıkarmak sebebiyle yapılacak indirim ise gündeliğin yarısını geçemez.

Eksik iş çıkarmanın devamlılığı

Madde 39 — (Değişik:RG-15/6/2012-28324) Temaruz, kayıtsızlık ve işi benimsememek gibi sebeplerle altı ay zarfında yevmiyesinden üç defa indirim yapıldığı kendisine tebliğ edilen açık ceza infaz kurumundaki hükümlü, kınama cezasından başka bir disiplin cezası alması halinde yönetim kurulu kararı ile kapalı ceza infaz kurumuna iade edilir. Aynı konumdaki hükümlü ve tutuklu kapalı ceza infaz kurumunda ise durumu infaz dosyasına işlenir.

Fazla çalışma

Madde 40 — İşyurdunda; alınan siparişlerle taahhüt edilen işlerin zamanında bitirilememesi nedeniyle doğabilecek olası zararların önlenmesi, tarım işlerinde ekim, dikim ve bakım işlerinin geciktirilmeden yaptırılması ve ürünün zamanında toplanmasını sağlayabilmek ile müşterilerden gelecek aşırı talebi karşılayabilmek amacıyla fazla çalışma yaptırılabilir.

Fazla çalışmaya işyurdu yönetim kurulu karar verir.

Fazla çalışma yapacaklar

Madde 41 — İşyurdunda görevli personel ve işçiler ile hükümlü ve tutuklular fazla çalışma yapabilirler.

Fazla çalışma yapılacak hâller

Madde 42 — İşyurdunda;

a) İş yoğunluğunun fazla olması nedeniyle, alınan siparişlerin ve taahhüt edilen işlerin zamanında bitirilemeyecek olması,

b) Tarım işlerinde; ekim, dikim ve bakım işlerinin geciktirilmesi ile ürünün zamanında toplanamayacak olması,

c) Ürünlere piyasada aşırı talep olması,

d) Hizmetin gereği olarak resmî tatil günlerinde çalışmanın zorunlu bulunması,

hâllerinde memurlara, işçilere, hükümlü ve tutuklulara fazla çalışma yaptırılabilir.

Fazla çalışma ücreti

Madde 43 — 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi personele, işyurtlarında yaptırılacak fazla çalışma için (Değişik ibare:RG-15/6/2012-28324) yürürlükteki Kanun hükümleri çerçevesinde fazla çalışma ücreti ödenir.

İşçilere ödenecek fazla çalışma ücretleri ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri çerçevesinde tespit edilir.

Hükümlü ve tutuklulara ödenecek fazla çalışma ücreti Yüksek Kurulca belirlenir.

İhale işlemlerine ilişkin genel esaslar

Madde 44 — İşyurtları Kurumu ile işyurtlarının;

a) Mal veya hizmet alımları ile yapım işleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve bu kanunlara göre yayımlanan alt düzenleyici işlemlere,

b) Satım, kiraya verme, trampa ve gelir sağlayıcı nitelikteki işler Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliği hükümlerine,

göre yürütülür.

İhalelerde uyulacak limitler

Madde 45 — (Başlığı ile birlikte değişik:RG-15/6/2012-28324)

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 15/6/1984 tarihli ve 84/8213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliği uyarınca ilgili mevzuatında belirlenen limitler uygulanır.

İşyurtları Kurumu Bütçesinden yapılacak harcamalar

Madde 46 — İşyurtları Kurumu bütçesinden, Yüksek Kurulca belirlenen miktar ve esaslar dahilinde; Kurumun hizmet ve çalışmalarının yürütülmesi ile ilgili döşeme, demirbaş, makine, teçhizat, kara, hava ve deniz taşıtları alım, bakımı, onarımı, işletilmesi ve diğer tüm giderleri ile Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşlarının arsa, bina alımı, inşaat, onarım, demirbaş, araç-gereç, ve sair her türlü ihtiyaçları için harcama yapılabilir. Harcanmayan kısımlar İşyurtları Kurumunun ertesi yıl bütçesine devredilir.

Ceza infaz kurumu işyurdu bütçelerinden, işyurdu hizmet ve çalışmalarının yürütülmesi ile ilgili her türlü döşeme, demirbaş, makine, teçhizat, kara, hava ve deniz taşıtları alım, bakım, onarım ve işletilmesiyle işyurtlarına ait tüm giderler için harcama yapılabilir.

(Değişik fıkra:RG-15/6/2012-28324) Ödenek talepleri öncelikle merkezdeki ilgili birimlerce değerlendirildikten sonra Yüksek Kurula sunulmak üzere Daire Başkanlığına gönderilir. Usulüne uygun olarak yapılan taleplerin Yüksek Kurulca kabul edilmesi halinde gerekli tahsis yapılır ve ödeneğin gönderilmesi halinde avans veya kredi hesabına kaydedilir. Harcama belgeleri ve varsa artan ödenek geri geldiğinde avans veya kredi hesabı kapatılır.

Merkez ve taşra teşkilatında ihale komisyonlarının kurulması

Madde 47 — (Başlığı ile birlikte değişik:RG-15/6/2012-28324)

İşyurtları Kurumu bütçesinden ödenek tahsis edilen Bakanlık merkez teşkilatı ile bağlı kuruluşları, Cumhuriyet başsavcılıkları, bölge idare, idare ve vergi mahkemesi başkanlıkları, adli yargı bölge adliye mahkemeleri, personel eğitim merkezi müdürlükleri, ceza infaz kurumu müdürlükleri ile ceza infaz kurumu işyurdu müdürlüklerinin ihale işlemleri ile ilgili komisyonları, ihale yetkilisince 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre oluşturulur.

İhale Yetkilisi ödenek tahsis edilen birimin en üst yöneticisidir. İhale sözleşmelerinin uygulanmasına yönelik işlemler ilgili birimlerce yürütülür.

5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi uyarınca belirlenmiş bulunan harcama yetkilileri aynı zamanda ihale yetkilisidir.

Taşra teşkilatında ihale komisyonlarının kurulması

Madde 48 — (Mülga:RG-15/6/2012-28324)

Merkez ve taşra teşkilatı birimlerinin harcama esasları

Madde 49 — (Başlığı ile birlikte değişik:RG-15/6/2012-28324)

İşyurtları Kurumu bütçesinden kendilerine ödenek tahsis edilen merkez ve taşra birimleri, harcamalarından sorumludurlar.

Bu birimler, tahsis edilen ödenek ile ilgili harcamalarını ilgili mevzuatlar çerçevesinde yaparak, 31/12/2005 tarihli ve 26040 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği gereğince düzenlenen harcama belgelerini Daire Başkanlığına gönderir.

Taşra teşkilatındaki harcama esasları

Madde 50 — (Mülga:RG-15/6/2012-28324)

İş programı ve bütçenin hazırlanması

Madde 54 — (Mülga:RG-15/6/2012-28324)

Bütçenin tasdiki

Madde 55 — (Mülga:RG-15/6/2012-28324)

Bütçenin iadesi

Madde 56 — (Mülga:RG-15/6/2012-28324)

Ziyaretçilerin iaşesi

Madde 58 — Bakanlığın bilgisi dahilinde işyurduna gelen ziyaretçilerin iaşe masrafları, işyurtlarınca düzenlenecek fatura karşılığında İşyurtları Kurumu veya işyurdunun kendi bütçesinden ödenir.

Kâr payı ödemesi

Madde 59 — İşyurtlarında görevli personel, işçi ve hükümlülere, işyurtlarının yıllık bilânçolarında tahakkuk edecek her türlü faaliyet dışı gelirleri ve faizler hariç olmak üzere kârlarının %25’ini aşmamak ve ilgilinin yıllık net ücretinin % 50’sini geçmemek üzere memur maaş katsayısının (10.000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktara kadar ve çalıştıkları süre ile yaptıkları işin özellik ve güçlüğüne göre Yüksek Kurul kararı ile kâr payı ödenebilir. Ödemeler, çalışmayı takip eden bütçe yılında ve bir defada yapılır.

Hazineye pay ayrılamayacağı

Madde 60 — İşyurtları Kurumu ve işyurtlarının gelirleri ile kârlarından hazineye pay ayrılmaz. Bilânço kârları sermayeye eklenir.